1. Budowa skóry
a) Naskórek:
- zbudowany z nabłonka wielowarstwowego płaskiego
- warstwa podstawowa – warstwa twórcza – jej komórki stale się rozmnażają, wytwarza się w niej pigment – melanina
- warstwa zrogowaciała – zawiera komórki martwe, nieustannie się łuszczące
- jej wytworami są gruczoły, włosy, paznokcie
b) Skóra właściwa
- mieszczą się w niej naczynia krwionośne, gruczoły (potowy, łojowy), receptory, cebulki włosów, zakończenia nerwowe
- składa się z tkanki łącznej, zawierającej włókna białka nadającego skórze sprężystości, elastyczności i odporności na rozerwanie, zwanego kolagenem
c) tkanka podskórna
- tkanka tłuszczowa tworząca warstwę chroniącą przed chłodem, urazami mechanicznymi
- magazyn substancji energetycznych
2. Główne zadania skóry
a) powłoka ochronna
- melanina - ochrona przed promieniowanie UV
- kwaśny odczyn potu – unieszkodliwianie drobnoustrojów
- keratyna w zrogowaciałym naskórku – ochrona przed czynnikami chemicznymi
- warstwa tłuszczowa – amortyzacja urazów mechanicznych
b) regulacja temperatury i gospodarki wodno-mineralnej
- parowanie potu
- rozszerzenie naczyń krwionośnych (oddanie nadmiaru ciepła)
- izolacja cieplna – warstwa podskórna
c) odbiór bodźców
- zakończenia nerwowe odpowiedzialne za odbiór: ciepła, dotyku, zimna, bólu, ucisku
- receptory w skórze mają zdolność adaptacji
3. Wytwory naskórka
a) gruczoły potowe
- liczba – około 2 miliony
- nierównomiernie rozproszone w skórze
- skład potu: woda, NaCl, mocznik
- schładzają organizm
- pot jest wydzielany także pod wpływem bodźców emocjonalnych
- funkcje: wydalnicze, wydzielnicze, termoregulacyjne, bakteriobójcze
b) gruczoły łojowe
- wydzielanie na dobę – około 20g
- otwierają się do mieszka włosowego
- ich „tłusta” wydzielina uelastycznia skórę, chroni przed wysuszeniem i uszkodzeniem,
- natłuszcza włosy i chroni przed wypadaniem i zesztywnieniem
c) gruczoły mleczne (sutkowe)
- pełny rozwój osiągają tylko u osobników płci żeńskiej
- produkcją mleko pod wpływem prolaktyny po porodzie (laktacja)
- przez pierwsze dwa dni po porodzie wydzielają siarę
d) włosy
- wyrasta z mieszka włosowego
- zbudowane z komórek wypełnionych keratyną
- melanina nadaje im barwę
- dziennie wypada około 50-100 włosów
- włos zaopatrzony jest w mięsień przywłosowy – stawia włos i wyciska więcej łoju
- dla współcześnie żyjącego człowieka główną rolą włosów jest ich funkcja estetyczna, upiększająca
e) paznokcie
- chronią opuszki palców przed urazami
- rośnie z szybkością około 0,5 mm na tydzień
Linie papilarne na opuszkach palców są rzędami charakterystycznych i niepowtarzalnych wzorów wyniosłości skóry właściwej – tak zwanych brodawek skórnych. Badaniem i porównywaniem linii papilarnych dla celów policyjnych zajmuje się daktyloskopia.