ROZMNAŻANIE ROŚLIN

KWIATY

-         to organy służące do rozmnażania płciowego

-         słupek zbudowany jest z zalążni, w której chronione są zalążki, oraz szyjki zakończonej znamieniem (płeć żeńska)

-         pręcik zawiera w pylnikach ziarna pyłku (płeć męska)

-         obupłciowe – zawierają pręciki i słupki na jednym kwiecie, np. tulipan, jabłoń, róża, zboża

-         jednopłciowe – mają tylko pręciki lub słupki, np. wierzba, leszczyna, sosna

-         mogą występować na pędach pojedynczo lub zebrane są w kwiatostany

 

W wyniku przeniesienia pyłku na znamię słupka dochodzi do ZAPYLENIA.

Ziarna pyłku przenoszone są przez:

Wiatr –– wszystkie trawy, topola, wierzba, brzoza - (rośliny wiatropylne)      
Zwierzęta – głównie owady – kwiaty o jaskrawych kolorach, pachnące, zawierające miodniki z nektarem – jabłoń, śliwa, szałwia, jaskier (r. owadopylne)

·        Ziarno pyłku, które dostanie się na znamię słupka, wytwarza łagiewkę pyłkową.

·        Dociera do zalążni i w pobliże zalążka, gdzie znajduje się komórka jajowa.

·        Obie gamety łączą się – dochodzi do ZAPŁODNIENIA.

·        Zalążnia przekształca się w owocnię.

·        Zalążek przekształca się w nasienie.

 

NASIENIE

-         służy do rozsiewania

-         twór przetrwalnikowy rośliny

-         otoczone jest mocną łupiną nasienną

-         zawiera zarodek

-         oraz materiały zapasowe w bielmie (rodzaj tkanki zapasowej) lub liścieniach

-         nasiona wraz z owocnią tworzą OWOC

OWOC

-         chroni nasienie

-         ułatwia rozsiewanie

-         owoce mogą być: wiatrosiewne, rozsiewane za pomocą wody i przez zwierzęta

Jeżeli kwiat miał wiele słupków (np. malina, poziomka, truskawka), to powstają owoce zbiorowe, jeżeli miał tylko jeden słupek – powstaje owoc pojedynczy. Owocostany to grupy owoców powstałych z jednego kwiatostanu, np. u ananasa

Wyróżniamy:

Owoce mięsiste:

Jagoda – owocnia zawiera wiele nasion – arbuz, pomidor, ogórek, winogrono, cytryna, agrest, dynia

Pestkowiec – część owocni mięsista, część sucha i tylko jedno nasienie – brzoskwinia, orzech włoski wiśnia

Jabłkowate szupinkowe – w ich tworzeniu bierze udział dno kwiatowe – jabłko, gruszka, owoce jarzębiny i głogu

Owoce suche

Pękające – owocnia otwiera się i wysypuje nasiona

                        Strąk fasoli
                        Łuszczyna rzepaku
                        Torebka maku, kasztanowca, len
                        Mieszek peonii, kaczeniec

Niepękające – orzech leszczyny, dębu

                        Skrzydlak - klon
                        Ziarniak - zboża
                        Niełupka - słonecznik
                        Rozpłuka – marchew
                        Orzeszek - konopie

ROZWÓJ ROŚLINY

W sprzyjających warunkach, przy odpowiedniej temperaturze i wilgotności podłoża rozpoczyna się kiełkowanie nasion.

-         pierwszym organem, który wyrasta poza łupinę nasienną jest korzeń zarodkowy, który przytwierdza roślinę do podłoża oraz pobiera wodę i sole mineralne

-         rozwijająca się roślina czerpie związki organiczne z bielma (tkanki spichrzowej otaczającej zarodek)

-         następnie wyrastają liście zarodkowe, czyli liścienie (organy krótkotrwałe)

-         po rozwinięciu liścieni zaczyna wydłużać się łodyga i pojawiają się liście właściwe

-         kwitnienie, wytwarzanie nasion i owoców

-         starzenie się i obumieranie rośliny

Rośliny jednoroczne

-      rosną przez kilka miesięcy

-         po wydaniu nasion giną

-         ogórek, fasola, pomidor, kukurydza, mak

Rośliny dwuletnie

-         w pierwszym roku życia gromadzą w zgrubiałych, spichrzowych organach zapasy pokarmu pozwalające przetrwać zimę i wytworzyć wiosną następnego roku pęd, który wyda nasiona

-         burak, kapusta, ziemniak

Rośliny wieloletnie - Byliny

-         zimują w glebie najczęściej w postaci cebulek lub kłączy

-         kwitną i owocują kilka lat

-         zawilec, konwalia, krokus, przebiśnieg

ROZMNAŻANIE ROŚLIN

W świecie roślin wyróżniamy 3 typy rozmnażania:

1.      płciowe z udziałem gamet (generatywne)

–        powstają organizmy mające cechy obojga rodziców

–        polega na łączeniu się męskich i żeńskich komórek rozrodczych

–        potomstwo jest lepiej przystosowane do życia

–        etapy procesu rozmnażania płciowego u roślin: zapylenie, zapłodnienie, tworzenie nasion

2.      bezpłciowe z udziałem zarodników

-         występuje u glonów, mszaków, paprotników

-         zarodniki to komórki mające charakter przetrwalny, zdolny do bezpośredniego rozwinięcia się w roślinę potomną bez procesu płciowego

3.      bezpłciowe - wegetatywne

-         tworzenie całego organizmu z jego części

-         powstaje organizm o cechach takich jak macierzysty

wegetatywnie rośliny rozmnażają się przez:

-         rozłogi pędowe – truskawka

-         bulwy – ziemniak (oczka w ziemniaku to pączki, z których mogą rozwijać się młode pędy )

-         odrosty korzeniowe – u podstawy pędu głównego wyrastają młode rośliny, które mogą się usamodzielnić, np. u ściętych drzew liściastych, jabłoń, szczaw, mlecz

-         fragmentacja – podział ciała na kilka fragmentów, z których w odpowiednich warunkach może powstać roślina potomna, np. rośliny kwiatowe, moczarka kanadyjska, konwalia

-         cebule – tulipan, hiacynt, czosnek, cebula

-         szczepienia – dotyczy szlachetnych odmian roślin – odcięcie pędu rośliny i połączenie jej z pędem rośliny ukorzenionej